Einar O. Risa er ein forfattar som kan fortelje ei historie med uhyre få ord, og likevel ha plass til å skrive det same mange gonger. Det er ein teknikk forfattaren har slipt til og perfeksjonert gjennom eit forfattarskap som no tel om lag tjue bøker, i all hovudsak uvanleg små og uvanleg suggererande.
Vi er i Danmark denne gongen. For mange år sidan var den no aldrande Per med på noko som aldri har gjeve han fred. Det var eit oppdrag i natta, «det var politikerne, regjeringen, tilbakevirkende kraft, dødsstraff». Nei, det høyrest ikkje bra ut, det den unge politimannen var med på.
Balkongmannen
I notida står ekspolitimannen Per på ein skrøpeleg balkong og kjederøyker, mens han stirer mot åstaden. Han er der heile tida, og hjernen går på repeat: Offeret, dei 10 mennene, betonggolvet, livet i dekning etterpå. Alt akkompagnert av dei moralske spørsmåla: Var det rett å skyte? Kunne han ha nekta? Hjelper det at mannen hadde store synder på samvitet?
Risa let teksten gå i sirklar, der stadig nye opplysningar fyller ut bildet.
Per hugsar alt som om det var i går ned til minste detalj. Eller? Når han ein dag i notida oppsøkjer huset der han låg i dekning, finn han det ikkje. «Hukommelsen er en skrøpelig oppfinnelse» konkluderer vår mann, som lever livet sitt nett der: I hukommelsen, i minnet.
Liten roman med mykje substans
Risas forfattarskap er rikeleg møblert med menn som lever i fortida, som minnest og som mishugsar. I tetralogien «M. Kanne & Søn» går endåtil tvilsame minne i arv gjennom fleire generasjonar. Minnet er ikkje dokumentarisk, det skaper seg og skaper seg om. Det forskyv seg, gøymer noko og forstørrar noko anna. At Per reint faktisk ikkje låg i dekning der han hugsar han låg i dekning, endrar neppe på scenene har i hovudet.
«Mannen på balkongen» er frå ei side sett ein bagatell av ein roman: 70 små, luftige tekstsider om ein eldre kar som ikkje greier å frigjere seg frå eit minne som ormar rundt i sinnet hans, mens frua prøver å få han til å tenkje på andre ting. Men sett frå ein annan vinkel får vi ei uhyggeleg historie frå tidleg etterkrigstid, ei studie av korleis gamle minne et opp notida, og dessutan eit hint om at fortida er eit fleksibelt materiale når ho får rotert rundt i hjernen ei stund. Når ein så legg til at prosaen er suggererande, snakkar vi om ein fullboren roman som kan lesast på eitt sitt.
Passar for deg som:
- Ikkje treng å forstå det heile frå start
- Likar sirkelprosa
