– Dødsulukke på Fitjar kunne vore unngått

Det var under eit slep utanfor Fitjar Mekaniske Verksted eit rykk frå hovedslepebåten gjorde at hjelpebåten Starkad gjekk rundt og hamna med baugen opp.

Den 55 år gamle skipperen frå Stord mista livet då han ikkje kom seg ut av styrehuset, medan dekksmannen overlevde.

– Sårbart fartøy

Rapporten Havarikommisjonen offentleggjorde onsdag påpeikar både konstruksjonssvakheiter på Starkad, manglar i operasjonsmanualen og mangelfull kommunikasjon under slepet:

«Innfestingspunkt av slepeforbindelsen (..) gjorde fartøyet sårbart for stor krengning og kantring. (..) Starkads begrensninger var ikke beskrevet i operasjonsmanualen (..). Kommunikasjonen mellom kapteinene var mangelfull.»

– Mangelfull planlegging

Havarikommisjonen slår fast at bruk av ekstra slepeutstyr og «bedre planlegging og risikovurdering fra Fitjar Mekaniske Verksted og Farsund Fortøyningsselskap kunne forhindret ulykken.»

I tillegg til at festepunktet for slepet gjorde taubåten ustabil, var naudutløysaren for slepekroken plassert tre meter vekke frå skipperen.

«Dersom nødutløseren hadde vært innen armlengdes avstand fra manøverposisjonen mener Havarikommisjonen at ulykken kunne ha vært forhindret.»

– Me føl internasjonale reglar

Dagleg leiar John Willy Nilsen i Farsund Fortøyningsselskap har ikkje lese rapporten i detalj, men seier selskapet tar konklusjonanetil etterretning. Kritikken kommenterer han slik:

– Operasjonen vart planlagt i tråd med det som er gjeldande internasjonale krav. Det er eit spørsmål om me skulle stått for planlegginga, men det gjer vanlegvis den som mottar lasta.

Han seier selskapet har same prosedyrar som den gongen, men har endra rutinane:

– Me er nå meir delaktige i sjølve ankomsten ved nye verft som ikkje er så vane med desse operasjonane.

– Me har ikkje slepekompetanse

Verftsdirektør Hugo Strand ved Fitjar Mekaniske Verksted har ikkje studert rapporten, men beklagar den tragiske hendinga.

– Men viss havarikommisjonen meiner norske verft skal detaljstyra og risikovurdera slep til og frå verftet, kan eg ikkje sjå at me kunne bidratt med noko. Me er eit skipsverft, og har ikkje kompetanse på å gjennomføra slepebåtoperasjonar. Det er derfor me kjøper slepetenester.

Strand viser til at dette var to erfarne norske kapteinar som hadde gjort slike operasjonar mange gonger.

– Verftet gjorde som me alltid har gjort – fortalde kor me ønska skroget skulle liggja, og overlét til hovudslepebåten og hjelpebåten å samarbeida om jobben. Men det kan godt henda me skulle gitt Farsund Fortøyningsselskap teknisk informasjon om Starkad.

Rosar den omkomne

Skipperen rakk å stenga døra til styrhuset få sekund før slepetrossa rykka til og båten kantra. Kommisjonen meiner kantringa dermed gjekk saktare, fordi eit tett styrhus gav meir oppdrift enn om døra hadde blitt ståande open.

Det kan ifølge kommisjonen ha redda livet til dekksmannen:

«Dersom kantringsbevegelsen hadde forløpt hurtigere mener Havarikommisjonen at dekksmannen hadde risikert å få fartøyet over seg».