Kjem heim til livsfarlege plastreir

Lundkommardagen blir i april feira over store delar av landet. I Nordkapp skjer markeringa i mai, grunna ein lang og hard vinter.

Lunde, krykkje, havsule og anna sjøfugl kjem no inn frå havet og gjer seg klar til klekking på eit av Norges største fuglefjell, Gjesværstappan i Nordkapp kommune.

Fuglefjellet er freda, og ein kan derfor ikkje gå i land. Men sjølv frå sjøen er plasten synleg i fjellsida.

– Vi kan sjå det frå båtane, korleis havsula har dratt plasten med seg, fortel Heidi Holmgren, leiar av Nordkapp og omland turlag.

I år ønsker turlaget å rette fokus på korleis marin forsøpling gjer livet vanskeleg for sjøfuglen.

– Vi har sett eit auka nasjonalt fokus på marin forsøpling nasjonalt, og ville derfor setje fokus på det lokalt, seier Holmgren.

Kvart minutt hamnar 15 tonn plast i havet, og om utviklinga heldt fram vil det, ifølgje forskarar, vera like mykje plast som fisk i havet om 33 år.

• Fann 30 plastposar i magen på den sjeldne kvalen
• Eit evig hav av plast

Plast blir mat og byggemateriale

Havsula, som har hekka på Gjesværstappan sidan 80-talet, er spesielt utsett. Den lager reir av det som ligg flytande på havoverflata, som tang, tare og andre plantemateriale – men òg av plast.

– Faren med plasten i reira er at både voksen og ungfugl viklar seg inn i den og dør, seier professor og forskar Rob Barrett, ved Universitetet i Tromsø.

Barrett har sett plast, liner og anna gammalt fiskeutstyr bli ei dødsfelle for fuglane. Men plasten blir ikkje berre farleg som byggemateriale.

For havhesten er plastavfall blitt ein del av matfatet, og undersøkingar, frå blant anna Norsk institutt for vassforsking (NIVA), viser at delen av havhest som har plast i magen aukar.

– Havhesten leiter etter mat på havoverflata. Dei er åtseletarar. Dei et kva som helst, og forvekslar plast med restar av andre dyr, seier Barrett.

Vil bevare opplevinga

Gjesværstappan ligg i Nordkapp kommune, og for Nordkapp og omland turlag er fuglefjellet ei viktig naturoppleving å ta vare på.

– Vi er stolte av å vere vertskap for eit av Norges største fuglefjell. Vi har eit ansvar for å forvalte og ta vare på det enormt store mangfaldet som fuglefjellet har, seier Heidi Holmgren.

Turlaget håpar spesielt å kunne vise barna kor viktig det er å ikkje legge igjen søppel i naturen, og å plukke opp det andre har lagt igjen. På årets velkommen tilbaketur til fuglefjellet er om lag halvparten av dei påmelde barn.

– Det er så flott å sjå engasjementet blant ungane på kysten. Dei bryr seg veldig. Det lovar godt for framtida, seier Holmgren.

• Dette må til for å fjerne det ekte havmonsteret