Når elementærpartiklar suser mot kvarandre i høg fart og kolliderer slik fysikarane gjer i partikkelakseleratoren i CERN, kan resultatet reint teoretisk vere at det blir fødd eit mikroskopisk svart hol.
Tryggleiken ved CERN fekk derfor stor medieomtale i 2008, då fysikarar måtte gå ut og forsikre om at det ikkje var noko risiko for at eit slikt svart hol kunne sluke jorda.
- Les også:
No viser nye simuleringar frå amerikanske fysikarar at det skal ein femtedel mindre energi til for å danne slike ørsmå svarte hol enn det fysikarane tidlegare har trudd.
Dette skriv Huffington Post.
– Likevel har vi ikkje sjanse til å lage slike mikroskopiske svarte hol ved CERN, seier partikkelfysikar Bjørn Hallvard Samset. – Energien som trengst er altfor høg.
- Les også:
- Les også:
Håper å finne dei
Fysikarane William East og Frans Pretorius frå Princeton University såg på korleis tyngdekrafta påverkar to partiklar som kolliderer med superhøg energi.
Dei oppdaga at tyngdekrafta gjer jobben lettare for seg, og får deler av energien i kollisjonen til å "klumpe seg" meir enn ein trudde. Dermed oppstår eit svart hol med mindre energi enn det forskarar tidlegare har trudd var nødvendig.
– Fysikarar håpar å finne slike svarte hol, fortel Samset, men dei fortener eigentleg ikkje det namnet. Svarte gravitasjonspartiklar ville vore betre.
– Viss dei finst, så vil dei fortelje oss enormt mykje om naturen og korleis han verkar, seier Samset.
Sjå forskaranes simulering her som :
Dei to kolliderande partiklane verker som gravitasjonslinser på kvarandre, slik at energi blir fokusert i to område der lys er fanga. Desse to områda vil så smelte saman til eit enkelt svart hol som har 72 prosent av energien frå kollisjonen, resten strålar bort som gravitasjonsbølgjer.
Vil fordampe
La oss berre gjere det heilt klart; dei mikroskopiske svarte hola det er snakk om her, er i ein heilt annan klasse enn dei storslukande svarte hola ute i universet. Desse oppstår når stjerner mange gongar større enn vår eiga sol tar kvelden og kollapsar under sin eigen masse.
Tidlegare berekningar har vist at dersom eit mikroskopisk svart hol skulle bli danna under ein kollisjon i Large Hadron Collider, ville det mest sannsynleg fordampe av seg sjølv etter ufatteleg kort tid, 10–27 sekund.
Og om det i verste fall skulle unnslippe frå LHC og søkke inn i jordas indre, vil det ha så liten «sugekraft» at det ikkje vil utgjere noko trussel.
Sjølv etter ein tidsperiode tilsvarande universets alder, 13,8 milliardar år, ville det berre ha slukt ei masse på 10–18 kilo, noko som omtrent svarar til massen til eit virus.
For å sette det i perspektiv blir vi heile tida bombardert med partiklar frå kosmisk stråling som har mykje meir energi enn fysikarar nokon gong kan lage i eit eksperiment.
– LHC er kul, men naturen er mykje, mykje kulare, slår Bjørn Hallvard Samset fast.
