No skal den verdfulle runesteinen i Sogndal få glasoverbygg som vern

Ordførar Jarle Aarvoll i Sogndal er glad for avgjerda.

– Dette var eitt av fleire tiltak som vart vurderte, og dette er nok det beste: At steinen blir godt verna mot vêr og vind, og at han blir verande der han høyrer heime. No kan vi synleggjere steinen på ein veldig god måte.

Runesteinen på Stedje i Sogndal har ei innskrift som truleg er frå rundt 1100. Innskrifta på steinen er tyda til: «Kong Olav skaut mellom desse steinane». Steinen er mellom dei mest verdfulle kulturminna i Sogn og Fjordane og i landet.

Men i den snørike vinteren 2012 skjedde det som ikkje skulle skje. Under snørydding vart ein bit av steinen broten av.

• LES OGSÅ: 1000 år gammal runestein øydelagd av snørydding

«Distanse som vi må godta»

I oktober i fjor vart steinen reparert, og sidan har han vore dekt med eit mellombels vernebygg i tre. Sogndal kommune vil at det skal byggjast eit glasoverbygg for å hindre framtidige skadar. Mellom anna er det fare for at frostsprenging kan få han til å sprekke opp.

I tillegg skal det leggast ein skiferplatting rundt steinen og eit grøntareal utanfor det igjen. Riksantikvaren meiner glasoverbygget vil gje folk ein distanse til kulturminnet, men at det er noko ein må godta.

«Steinen sin opphavlege plassering i landskapet vil framleis vere muleg å sjå, men opplevinga vil bli forstyrra av det nye. Vi vurderer likevel at tiltaka er heilt naudsynte for å sikre steinen mot framtidige skadar og at den føreslåtte utforminga vil skape ei fin ramme rundt kulturminnet.

Tiltaka kan og bidra til større respekt for kulturminnet. Samla sett vurderer vi dei føreslåtte tilretteleggingstiltaka som gode.»

• LES OGSÅ: No er runesteinen reparert igjen
• LES OGSÅ: - Runesteinen bør vere på Stedje

– Viktig at han blir verande

Stein Bondevik var mellom dei som engasjerte seg då steinen vart øydelagd av snøryddingsarbeid. Han er nøgd med at det no er avgjort at runesteinen skal bli verna med eit glasoverbygg.

– Dette blir bra. Noko måtte gjerast med steinen, for han hadde fått sprekker som med vêr og vind ville ha utvikla seg over tid. Å få eit overbygg som hindrar at regnvatn trengjer ned i sprekkene må vi godta for å kunne behalde steinen.

Det har vore vurdert å flytte steinen til eit museum. Bondevik er glad for at det no ikkje blir aktuelt.

– Det er veldig viktig at han blir verande ved Stedje kyrkje der han opphaveleg vart sett. Det er viktig å ta vare på den historiske samanhengen. Dette er ein av dei få steinane frå den aktuelle tidsperioden med runeinnskrift. Det er ein unik stein også i nasjonal samanheng.

Ordførar Jarle Aarvoll kan ikkje seie når arbeidet med glasoverbygg kan ta til.

– Vi har nett fått svaret frå Riksantikvaren, så må vi ha ein dialog med kulturavdelinga i fylkeskommunen, så må det planleggast, arbeidet må ut på anbod.

– Akkurat no kan eg ikkje seie kor lang tid dette tek, men steinen er mellombels sikra.

– Betre enn før

I tillegg til sjølve glasoverbygget skal det settast opp eit informasjonsskilt, og det skal bli eit grøntareal rundt steinen, og ordføraren meiner at heile området vil framstå som endå betre enn det var før skaden skjedde vinteren 2012.

I brevet frå Riksantikvaren står det at dersom gravearbeidet skulle føre til at det blir oppdaga til no ukjende kulturminne innanfor sikringssona, så må arbeidet straks bli stansa.

Riksantikvaren har løyvd 157.900 kroner til arbeidet.