Forsvaret vil ikkje heidre Milorg-sjef

John Olav Vereide leiar komiteen som jobbar for å få reist ein byste etter Oliver Langeland, eit arbeid som skulle bli langt vanskelegare enn det Vereide hadde drøymt om på førehand. Bysten skal avdukast under eit stor arrangement på Nordfjordeid den 27. juni.

Forsvaret sa først ja til å til å stille med ein offisiell representant under avdukinga av bysten, men nyleg kom det kontrabeskjed. Vereide er provosert over kontrabeskjeden.

– Det er veldig trasig at det skulle bli slik, seier han.

Ordføraren kritisk

Ordførar i Eid, Alfred Bjørlo frå Venstre, er overtydd om at Forsvaret ikkje vil kome til avdukinga fordi Langeland kom med sterk kritikk mot det norske maktapparatet etter krigen.

Han meinte altfor mange maktpersonar var tyskvennlege, var sterkt kritisk til landssvikoppgjeret og hudfletta Nygaardsvold-regjeringa for ikkje å gjere det norske forsvaret betre førebudd på tysk invasjon.

– Oliver Langeland var ein kontroversiell person i si samtid på grunn av sitt kraftige oppgjer etter krigen. Det er tydleg at han framleis ikkje er stoverein for Forsvaret 70 år etter krigen, sukkar Bjørlo.

• Les også: Ministeren som skaut under avrettingar

Forsvaret avviser kritikken

Talsmann for forsvarssjefen, Vegard Finberg, avviser at det er Langeland sin kritikk etter krigen som gjer at Forsvaret ikkje vil vere med på avdukinga. Han viser til at det er Langeland sine haldningar før krigen som er utslagsgjevande.

Langeland uttrykte mellom anna frykt for at den kvite rase ville døy ut og oppmoda til fleire norske barnefødslar. Han var også veldig kritisk til abort.

– Desse haldingane er ikkje foreinelege med det vi kan godta i dag, seier Finberg.

Samtidig påpeikar han at Forsvaret heidrar Langeland sin krigsinnsats.

– Skammeleg

Arvid Bryne, som har skrive boka «Krig og sanning, Langeland-saka og landssvikoppgjeret», har tidlegare uttalt at det er skammeleg at forsvaret har bestemt seg for å boikotte avdukinga av Langeland-bysten.

– Langeland sine haldningar før krigen var på ingen måte uvanlege på den tida. Ein kan ikkje bruke dette mot han i dag, seier Bryne.

Langeland gav i 1948 og 1949 ut to bøker som skapte eit frykteleg rabalder. Han gav landssvikoppgjeret det glatte lag og kom med krass kritikk mot maktpersonar som samarbeidde med tyskarane.

• Her er tiltalen mot Oliver Langeland

Sett på som ein forrædar

Etter bråket rundt bøkene vart Langeland stroken frå alle leksikon og vart av norske styresmakter sett på nærast som ein forrædar.

Det er til no samla inn 263.000 kroner til bysten av Langland, ein byste som under utarbeiding av Oslo-kunstnaren Frode Mikael Lillesund.

– Det er på tide å gje Langeland oppreising for all urett han har vore utsett for, seier John Olav Vereide.

• Les også: Torturerte på det grovaste - vart benåda
• Les også: Ministeren som skaut under avrettingar