19 av 26 kommunar bryt lova

– ROS-analysar er eit viktig og heilt nødvendig kunnskapsgrunnlag for kommunane i arbeidet med samfunnstryggleik og beredskap. Då er det ikkje bra at altfor mange av dei ikkje er i tråd med krava i lova, seier fylkesberedskapssjef Haavard Stensvand.

Alle kommunar skal gjennom Risiko- og sårbarheitsanalysar (ROS-analysar) kartleggje risiko og tiltak ved store hendingar, som til dømes ekstremvêr eller terror.

• Les også: Ni av ni kommunar med avvik

Er langt att

Men fem år etter Lov om kommunal beredskapsplikt kom, er det langt att til kommunane har den lovpålagde oversikta over kva som truar lokalsamfunnet og korleis dei skal takle det. Berre sju kommunar i fylket har analysar som er i tråd med lova (sjå tabell lenger nede).

– Eg synest det var ganske mange kommunar som har manglar, er KS-leiar i fylket, Jenny Følling.

– Det er eit viktig område som det er viktig at kommunane har eit ekstra auge på, når ein avdekkjer at det faktisk er så mange som har manglar på dette området, legg ho til.

• Les også: Manglende beredskap i flere kommuner

Store manglar i heile landet

NRK kartla i vår kommunane sitt arbeid. Under 40 prosent av landets kommunar hadde då ROS-analysar i tråd med lovverket. Gjennomgangen viste også at det er langt mellom den fylkesmennene og kommunane sine oppfatningar av eige arbeid med analysane.

Og det er oppfatningar som er viktige – for Stensvand opplyser at fylkesmannen berre fører tilsyn og ikkje er godkjenningsstyresmakt. Det er nemleg kommunane sjølve som står for den formelle godkjenninga av ROS-analysar. Den jobben må dei ta på alvor, seier Stensvand.

– Det er framleis for mange kommunar som ikkje har ROS-analysar som oppfyller krava. Det er eit viktig mål for oss med ein kvalitet på analysane som gjer at dei følgjer lova, og det bør ikkje minst vere eit viktig mål for kommunane.

• Les også: Bare 4 av 10 kommuner har kartlagt fare

– Tala fortel ikkje alt

Stensvand seier nokre fylkesmenn kan vere strengare enn andre når dei skal tolke lova og vurdere kommunane. I tillegg gir ikkje tala heile bilete.

– Vi har ved mange høve sett at kommunane handterer kriser godt, sjølv om dei ikkje har analysar som oppfyller lovkrava, seier Stensvand.

Følling og KS peikar på det same.

– Den praktiske handteringa av kriser har blitt mykje betre dei siste åra. På mange område har det blitt betre, seier ho.

– Vi sluttar likevel ikkje å tru at kunnskap gjer kommunane betre i stand til å fatte riktige avgjerder. Så at kommunane har stått seg godt gjennom mange påkjenningar, betyr ikkje at dei ikkje kan bli betre, seier Stensvand.