Hopp til innhold

Sihkkaris giđđamearka

Magnus Varsi gieddái Sirpmás Deanus leat seivon erenoamáš olu njuvččat dál. – Diet lea nana giđđamearka.

Uvanlig mye svaner tyder på at våren er kommet for alvor.

Govven ja čuohppan: Nils Henrik Måsø/NRK

Lea leamaš galbma giđđa ja unnán njuvččat leat ollen davimus guovlluide, muhto dál leat máŋgalogi njuvčča seivon láddui mii lea ovdalaš boandda Magnus Varsi giettis Sirpmás Deanus.

Diet ii leat gal dábálaš, ahte nie olu njuvččat seivot, muitala Varsi.

Video ja jearahallama Magnus Varsiin oainnát go deaddelat váldogova.

Laskan ja hárjánan olbmuide

– Nuppelot jagi áigi bohte moadde njuvčča vulogeahčái gietti, ja dat eai boahtán olbmuid lahka. Mu mielas orru nu ahte njuvččat leat nu laskan, ja dat leat maid hárjánan olbmuid oaidnit. Ovdal lean oaidnán dušše moadde pára, muhto dás leat dál 11 pára, 22 njuvčča oktiibuot.

Njuvččat leatge lassánan Norggas maŋemus 40 jagi. Ovdal ledje njuvččat hárvenaš meahccelottit mat measta dušše davimus Norggas monnejedje, muhto dál dat monnejit measta buot fylkkain Norggas, čállá Miljølære neahttasiidu.

Magnus Varsi muitala ahte son láve váccašit lahka ja hupmat maid njuvččaide, mat eai ballá gal dainna.

– Mun láven muhtomin viggat háleštit, dat gehččet gal, muhto eai girdil. In guhká gal sáhte, go ferten dego dápmat daid veahá, vai dat hárjánit munnje. In háleš daiguin dávjá iige guhká.

Magnus Varsi

Magnus Varsi

Foto: Nils Henrik Måsø / NRK

Giktalanrituála

Varsi muitala njuvččaid gavvit suoidne- ja rásseruohttasiid láddos.

– Diekko gokko lottit leat dál, dakko lávejit beanamárkanat ja dies lávejit beatnagat vuoiŋŋastit ovdalgo viidáset vulget. Dasa leat báhcán hálbmamoalut mat leat luvvan, ja jáhkán ahte dat boibmot daid maid.

Njuvččat lávejit su giettis miessemánu álgui, dassážii go suddagoahtá muohta duoddaris ja johkii šaddet suttit.

– De mannet sajiide gos lállet ja mannejit. Mu mielas orru dain dál veahá dakkár giktalanrituála dás, go dat almmái viggá dan skihpára veahá movttiidahttit, muitalastá vel Magnus Varsi Sirpmás.

Korte nyheter

  • Seminára sámi mánáidgirjjálašvuođa birra: – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide

    Sámedikki girjerájus, Juoigiid searvi ja Norgga mánáidgirjeinstituhtta lágidedje odne rabas seminára sámi mánáid girjjálašvuođa birra Oslos.

    Girječálli Inga Ravna Eira, sámi girječálliid searvvis, lei okta dain gii čuovui seminára.

    – Dát mearkkaša hui olu sámi girjjálašvuhtii ja sámi girječálliide, danin go mii leat guhká váillahan girjjiid mánáide erenomážit ja maiddai nuoraide.

    Su mielas lea buorre go dákkár seminára dollo, ja muitala ahte sis lea ihttin gis bargobádji mas galget digaštallat mo galget bargat sámi mánáid girjjálašvuođain ovddasguvlui.

    Son čilge ahte Sámis eai leat doarvái mánáidgirječállit, ja jus galget eambbo mánáidgirjjit de adnojit eambbo girječállit maiddái mánáid ja nuoraide.

    – Jus mis galgá boahtteáiggis gávdnot sámegiella, de fertet mii álgit mánáiguin ja mánáide. Erenomážit dál galggašii dahkkot hui stuorra bargu oažžut olu sámegiel mánáidgirjji.

    Son dadjá ahte mánát galggašedje álgit beassat gullat girjjiid dalán go riegádit ja gitta 13-14 jagi rádjái, muhto ahte Sámis eai leat girjjit buot daid ahkásaččaid.

    – Min oainnu mielde lea hui dehálaš sámegielat mánáide oažžut dan vásáhusa, girjjit han ovddidit sámegiela ja go mánát gullet iežaset gillii girjji, dain leat máŋggalágan vásáhusa.

    Ihttá bargobádjái lohká vuordit ahte dat geat galget doppe hállat doppe buktet árvalusaid muhto maid ahte sii ovttas galggašit gávnnahit juoidá.

    – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide, ja dás rájes de álget várra dahpahuvvot áššit, sávvamis.

    Inga Ravna Eira
    Foto: Iŋgá Káre Márjá I. Utsi / NRK
  • Kártadoaimmahat dohkkeha Oslove – mieđihit iežaset ádden ášši boastut

    Kártadoaimmahat lea dál dattetge dohkkehan Oslove nama almmolaš máttasámegiel namman Norgga oaivegávpogii.

    – Mii dat leimmet boastut ádden. Gielda lei ožžon formálalaš rávvaga sámi báikenammanevvohagas maid lága mielde galget dahkat, lohká Kártadoaimmahaga ossodatjođiheaddji Helge Dønvold.

    Kártadoaimmahat šálloša go álggos dieđihedje gildii ahte namma ii dohkkehuvvo.

    Dál álgá Oslo gielda čalmmustahttit gávpoga sámi nama.

    – Lean hui ilus go dát manai bures ja go Oslo sámi namma dál lea almmolaččat dohkkehuvvon, lohká Oslo gávpotráđi njunuš, Eirik Lae Solberg.

    Gávpoga sámi namain sii dáhttot čájehit ahte atnet árvvus sámi kultuvrra, ja čájehit ahte Oslo lea buohkaid oaivegávpot, maiddái buot sámiid oaivegávpot, deattuha son.

    Oslo gieldda neahttasiiddus geavahišgohtet Oslove earret eará gávpoga logos, buohtalagaid gávpoga dárogiel namain.

    Ihtet maiddái áiggi mielde Oslove-geaidnošilttat. Gielda áigu muđuid vel árvvoštallat man láhkai buoremusat čalmmustahttet gieldda sámi nama.

    Oslove lea gávpoga namma máttasámegillii, ja dál juo geavahit sihke searvvit ja ásahusat dán sámi nama Oslos.

    Oslove-skilt på Samisk hus i Oslo.
    Foto: Mette Ballovara / NRK
  • Fálli nåvkå varresvuohtakontrållåv

    Dån guhti årru Hábmera suohkanin ja la 40 ja 79 jage gaskan oattjo dal varresvuohtakontrållåv tjadádit masta i dárbaha majdik mákset.

    Vuoratjismáno 29. biejve álggá Saminor3-guoradallam Hábmera suohkanin, ja vihpá gitta ájgen moarmesmáno 14. bæjvváj.

    Guoradallama åvddåla gåhttju Hábmera suohkan ja Saminor3 álmmuktjåhkanibmáj, mij tjadáduvvá uddni vuoratjismáno 25. biejve sebrudakvieson Ájluovtan kl. 17.00 ja Hamsunguovdátjin kl. 20.00.

    Danna Hábmera suohkan galggá subtsastit manen Saminor3 la ájnas gájkajda suohkanin, ja guoradalle galggi subtsastit sisano birra viesátguoradallamin – manen Saminor3 guovte vahko duogen suohkanin sierra varresvuodastasjåvnåv rahpá.

    Vihttalåk suohkana li maŋen Saminor3:n.

    Bilde av faglig leder for Saminor 3-undersøkelsen, Ann Ragnhild Broderstad, foran Saminor-bussen.
    Foto: Solveig Norberg / NRK