Hopp til innhold

Ballá sámegiela jávkat ovttastahttimis

– Suohkaniid ja fylkkagielddaid ovttastahttin ii buvtte makkárge buriid, ii davvi-Norgii iige sámiide. Baicca sáhttá sámi giella ja kultuvra jávkat, oaivvilda Finnmárkku fylkkasátnejođiheaddji.

Fylkesordfører Runar Sjåstad

Finnmárkku fylkkasátnejođiheaddji ballá sámi ja kvena gielat jávket jus suohkanat ja fylkkat Davvi-Norggas ovttastahttojuvvojit.

Foto: Thor Thrane / NRK

– Fylkkaid ja suohkaniid ovttastahttin Davvi-Norggas dagaha váttisin čoavdit daid hástalusaid mat čuožžilit dákkár viiddis geográfalaš guovllus, dan dihte go ovttastahttin dagaha guhkes gaskkaid, bieđgguid ássama, ja lea vuollegis olmmošlohku go maid stuorit čoahkkebáikkiin leat, dadjá Finnmárkku fylkkasátnejođiheaddji, Runar Sjåstad.

Ballá sámegiela ja kvenagielaid jávkat

Finnmárkku fylkkasátnejođiheaddji, Runar Sjåstad, lohka alddis dakkár balu ahte sámi giella ja kultuvra geahnohuvvá stuora regiovnnas. Son geassá ovdan Guovdageainnu, ja dadjá ahte jus mat Guovdageainnu ja Álttá suohkaniid galggašii ovttastahttit, de fertešii leat plána movt seailluhit sámi giela ja kultuvrra.

Sjåstad maiddái fuomášuhttá Porsáŋggu gieldda mii lea áidna gielda Norggas mii lea julggaštan iežas golmmagielat gielddan. Porsáŋggus lea dárogiella, kvenagiella ja sámegiella beaivválaš anus. Sjåstad dadjá Porsáŋgu gieldda odne juo rahčat dálá regiovnnas, vaikko buot golbma giela leat beaivválaš anus Porsáŋggus. Daid gielaid seailluhan- ja ovddidanbargu sáhttá jávkat stuorra suohkanis dahje regiovnnas, ballá son.

– Ferte eaktodáhtolaš ovttastahttin

Finnmárkku fylkkasátnejođiheaddji lohká ovttastahttima hárrái, ahte Finnmárkkus leat dál juo gielddat mat hupmet sihke ovttasbargama ja ovttastahttima birra eará gielddaiguin.

– Lea buorre go suohkanat árvvoštallet viiddis ovttasbarggu ja eaktodáhtolaš ovttastahttima eará gielddaiguin, dadjá Sjåstad. Son maiddái čujuha Finnmárkku fylkkadikki mearrádussii mas daddjo ahte Finnmárku galgá bissun sierra fylkan nu movt dál

– Jus galggaš čađahit ovttastahttima, de lea dehálaš ahte lea čađahuvvo buorre ovdabargu, ahte ovttastahttin čađahuvvo eaktodáhtolašvuođa vuođul iige bákkolašvuođain álbmoga dáhtu vuostá, ja maiddái ahte álbmot beassá oaiviliiddis ovddidit sierra álbmotjienasteamis, dadjá Sjåstad.

Finnmárkku ja Nordlándda fylkkat vuostá

Runar Sjåstad dadjá ahte go juo fylkkadikki mearrádus lea ahte Finnmárku galgá bissut sierra regiovdnan, de berrejit eiseválddit dárkilit guorahallat ja árvvoštallat ovdal go maidege mearridit. Son čujuha dasa ahte maiddái Nordlándda fylkkadiggi lea cealkán ahte sii áigot bissut sierra regiovdnan nu movt dál.

– Romssa fylka leages cealkán ahte sii áigot čađahit ránnjáságastallamiid, ja dan sii gal eai hilggo, dadjá Sjåstad.

Son dadjá ahte fylkadikki árvvoštallama vuođul daddjo ahte stuorra regiovnnain ii oro suohkaniid ja fylkkaid ekonomiija buorráneamen, ja danne lea Finnmárkku fylkkadiggi vuostálastán ovttastahttinplánaid.

Ii eanet fápmu

Jus šattašii stuorit regiovdnan, ammahal dalle dát guovllu šattašii oalle fámolaš luondduvalljodagaid dáfus?

– Dán guovllus gal leat dál ollu luondduvalljodagat, vástida Sjåstand, gii ii jáhke ahte dát guovlu oččošii eanet politihkalaš váikkuhanfámu vaikko vel šattašiige stuorit regiovdnan.

– Politihkas ja politihka ovdánahttimis lea olmmošlohku mii mearrida. Dát mearkkaša ahte oktasaš Davvi-Norga šattašii stuorimus guovlun eanangáhppálaga dáfus, muhto smávva guovlun olmmošlogu dáfus, dadjá Runar Sjåstad,

Son ii loga guovllu rájáid sirdin dagahit eanet fámu, jus dat leaš dat mii lea ráđđehusa ulbmil suohkaniid ja fylkkaid ovttastahttimis.

Korte nyheter

  • Seminára sámi mánáidgirjjálašvuođa birra: – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide

    Sámedikki girjerájus, Juoigiid searvi ja Norgga mánáidgirjeinstituhtta lágidedje odne rabas seminára sámi mánáid girjjálašvuođa birra Oslos.

    Girječálli Inga Ravna Eira, sámi girječálliid searvvis, lei okta dain gii čuovui seminára.

    – Dát mearkkaša hui olu sámi girjjálašvuhtii ja sámi girječálliide, danin go mii leat guhká váillahan girjjiid mánáide erenomážit ja maiddai nuoraide.

    Su mielas lea buorre go dákkár seminára dollo, ja muitala ahte sis lea ihttin gis bargobádji mas galget digaštallat mo galget bargat sámi mánáid girjjálašvuođain ovddasguvlui.

    Son čilge ahte Sámis eai leat doarvái mánáidgirječállit, ja jus galget eambbo mánáidgirjjit de adnojit eambbo girječállit maiddái mánáid ja nuoraide.

    – Jus mis galgá boahtteáiggis gávdnot sámegiella, de fertet mii álgit mánáiguin ja mánáide. Erenomážit dál galggašii dahkkot hui stuorra bargu oažžut olu sámegiel mánáidgirjji.

    Son dadjá ahte mánát galggašedje álgit beassat gullat girjjiid dalán go riegádit ja gitta 13-14 jagi rádjái, muhto ahte Sámis eai leat girjjit buot daid ahkásaččaid.

    – Min oainnu mielde lea hui dehálaš sámegielat mánáide oažžut dan vásáhusa, girjjit han ovddidit sámegiela ja go mánát gullet iežaset gillii girjji, dain leat máŋggalágan vásáhusa.

    Ihttá bargobádjái lohká vuordit ahte dat geat galget doppe hállat doppe buktet árvalusaid muhto maid ahte sii ovttas galggašit gávnnahit juoidá.

    – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide, ja dás rájes de álget várra dahpahuvvot áššit, sávvamis.

    Inga Ravna Eira
    Foto: Iŋgá Káre Márjá I. Utsi / NRK
  • Kártadoaimmahat dohkkeha Oslove – mieđihit iežaset ádden ášši boastut

    Kártadoaimmahat lea dál dattetge dohkkehan Oslove nama almmolaš máttasámegiel namman Norgga oaivegávpogii.

    – Mii dat leimmet boastut ádden. Gielda lei ožžon formálalaš rávvaga sámi báikenammanevvohagas maid lága mielde galget dahkat, lohká Kártadoaimmahaga ossodatjođiheaddji Helge Dønvold.

    Kártadoaimmahat šálloša go álggos dieđihedje gildii ahte namma ii dohkkehuvvo.

    Dál álgá Oslo gielda čalmmustahttit gávpoga sámi nama.

    – Lean hui ilus go dát manai bures ja go Oslo sámi namma dál lea almmolaččat dohkkehuvvon, lohká Oslo gávpotráđi njunuš, Eirik Lae Solberg.

    Gávpoga sámi namain sii dáhttot čájehit ahte atnet árvvus sámi kultuvrra, ja čájehit ahte Oslo lea buohkaid oaivegávpot, maiddái buot sámiid oaivegávpot, deattuha son.

    Oslo gieldda neahttasiiddus geavahišgohtet Oslove earret eará gávpoga logos, buohtalagaid gávpoga dárogiel namain.

    Ihtet maiddái áiggi mielde Oslove-geaidnošilttat. Gielda áigu muđuid vel árvvoštallat man láhkai buoremusat čalmmustahttet gieldda sámi nama.

    Oslove lea gávpoga namma máttasámegillii, ja dál juo geavahit sihke searvvit ja ásahusat dán sámi nama Oslos.

    Oslove-skilt på Samisk hus i Oslo.
    Foto: Mette Ballovara / NRK
  • Fálli nåvkå varresvuohtakontrållåv

    Dån guhti årru Hábmera suohkanin ja la 40 ja 79 jage gaskan oattjo dal varresvuohtakontrållåv tjadádit masta i dárbaha majdik mákset.

    Vuoratjismáno 29. biejve álggá Saminor3-guoradallam Hábmera suohkanin, ja vihpá gitta ájgen moarmesmáno 14. bæjvváj.

    Guoradallama åvddåla gåhttju Hábmera suohkan ja Saminor3 álmmuktjåhkanibmáj, mij tjadáduvvá uddni vuoratjismáno 25. biejve sebrudakvieson Ájluovtan kl. 17.00 ja Hamsunguovdátjin kl. 20.00.

    Danna Hábmera suohkan galggá subtsastit manen Saminor3 la ájnas gájkajda suohkanin, ja guoradalle galggi subtsastit sisano birra viesátguoradallamin – manen Saminor3 guovte vahko duogen suohkanin sierra varresvuodastasjåvnåv rahpá.

    Vihttalåk suohkana li maŋen Saminor3:n.

    Bilde av faglig leder for Saminor 3-undersøkelsen, Ann Ragnhild Broderstad, foran Saminor-bussen.
    Foto: Solveig Norberg / NRK