Hopp til innhold

Dološ govaid vuođul šattái gákti

Govaid ja girjjiid vuođul goarostii son Poršáŋggu gávtti. Dál veahkeha earáid geat háliidit gávtti oahppat goarrut.

Solveig Tangeraas

DUOJÁR: Solveig Tangeraas lea okta sis gii ozai dieđuid Poršáŋggu dološ gávtti birra.

Foto: Ellen Marianne Gaup / NRK

Poršáŋggus galggai Mearrasámi diehtoguovddáš rahppot Sámiid álbmotbeaivvi 2003´as. Solveig Tangeraas áiggui searvat doaluide, muhto ii diehtán maid galggai coggat.

De fuobmájedje son ja moattis earát ohcagoahtit dieđuid ahte lea go Poršáŋggus ovdal leamaš gákti. Sii lohke girjjiid, main ledje olu dieđut. Gákti ii gárvanan jur dáidda doaluide. Birrasiid guokte jagi ozai Solveig dieđuid Poršáŋggu gávtti birra, ovdal go goarostii gávtti. Dál lea son alcces gorron golbma gávtti.

Njuolgá go čielgi go gákti lea badjelis. Váccaša go olmmoš dalle earaládje?

– Dan in šat dieđe. Mun muittán ahte eadni lávii gávttiin vázzit, ii ge das lean šat dađi eambbo. Sáhttá fal leahkit ahte njuolgá veahá, vástida Solveig Tangeraas.

Dál eambbo ivnnit gávttiin

Dolin ii lean nu válljenvárri makkár ivdnái gákti galggai leat, čilge Tangeraas. Dalle gorro dan ávdnasis maid fidnejedje oastit. Dál go lea nu álki diŋgostit láđđi makkár ivnnis de fal háliida, de leat dieđus ge gávttiin eambbo ivnnit.

Oahpaha eará duojáriid

Dás Mearrasámi Duodjedálus, Billávuonas lea duojár Ingrid Berg oahppame gávtti goarrut. Son lea lávželuoktalaš, ja leage Sállanvuona gávtti goarrume.

Solveig Tangeraas ja Solveig Johannesen dat veahkeheaba Ingrid Berga goarrut gávtti čoahkkái. Olbmot lávejit sihtat sudno veahkkin goarrut.

Oahppame gávtti goarrut

OAHPAHEADDJI: Solveig Tangeraas da veahkeheame Ingrid Berga goarrut gávtti.

Foto: Ellen Marianne Gaup / NRK

Berg lea mánáidmánnái gávtti goarrume. Ieš gal nahkehii gávtti badjelii golbma jagi áigi, ja Solveig Tangeraas dat goarui dan sutnje. Son lea álo duddjon, ja dál beassá ge gávtti maid goarrut.

Máttuin ledje gávttit

Ingrid lea máŋga buolvva maŋás mannan ja fuobmán ahte su máttuin lei gákti. Govain oinnii ge makkár gákti galgá leat.

Ingrid Berg

SÁLLANVUONA GÁKTI: Dá Ingrid Berg čájeha iežas gávtti.

Foto: Ellen Marianne Gaup / NRK

Álggos go galggái nahkehit gávtti badjelii, de balai ahte maid stuora bearaš dadjá. Vuorrasit olbmuide lea váddásit dohkkehit ahte leat sápmelaččat, dáruiduhttiama geažil, dadjá Berg.

Dás gulat eambbo

Korte nyheter

  • – Ráđđehusa fápmopáhkka dagaha Klondyke-vuoiŋŋa

    Sámedikki presideanta Silje Karine Muotka (NSR) atná unohassan go leat dieđihuvvon nu olu bieggaindustriijaprošeavttat.

    – Ráđđehus lea Muolkkuid elektrifiserenmearrádusa ja fápmopáhkaset bokte dagahan ahte máŋgasii lea šaddan hirbmat Klondyke-vuoigŋa, cuiggoda Muotka.

    Muotka mielas lea dárbu árvvoštallat realismma das go leat nu ollu ođđa prošeavttat mat dieđihuvvojit.

    – Sámi vuoigatvuođalaččaide, sihke boazodollui, dáloniidda, eará guohtonealáhusaide, meahcásteaddjiide ja mearrasámiide čuhcet hui garrasit buot dát proseassat mat dál fertejit čađahuvvot. Dat dagahit garra dáistalemiid ja leat hui ressursagáibideaddjit, váruha Muotka.

    Silje Karine Muotka
    Foto: Emma-Marie B. Whittaker / NRK
  • Ollugat háliidit bargagoahttit bieggafámuin Finnmárkkus- elfápmoneahtta gáržžida doaimmaid

    Norgga čázádat- ja energiijadirektoráhtta, NVE lea ožžon dieđu 21 ođđa bieggafápmoprošeavttas, muhto elfápmooktavuohta Finnmárkkus lea beare unni ja nu ii sáhte NVE dohkkehit buot prošeavttaid.

    Ovdal geassemánu galgga NVE geargan geahččat prošeaktaárvalusaid, de mearridit makkár prošeavttaiguin galget viidásabbot bargat.

    Norgga čázádat- ja energiijadirektoráhtta háliida prošeavttaid maid báikkálaččat dohkkehit ja nu unnán riidu badjeealáhusain go vejolaš.

    – Jos gielddat eai dohkket ja dáhtu prošeavttaid de eat bargagoađe konsešuvnnaiguin, lohká NVE ossodatdirektevra Inga Katrine Johansen Norberg.

    NVE maid gáibida dokumentašuvnna sis geat ohcet bieggafápmoprošeavttain álgit, ahte bádjeealáhusain leat gulahallan dahje váldán mielde ságastallamii doaimmaid hárrái.

    – Dát lea diehttu sidjiide geain lea dáhttu bieggafápmoprošeavttain álggahit ahte badjeealáhusain gulahallet jo álggu rájes, čilge Norberg, nu lea ge sis dáhttu gávnnahit makkár prošeavttain lea unnimusat váikkuhusat earáide ja varra nu gávdnat daid buoremus prošeavttaid maid.

    Almmuhan prošeavttaid

    Duorastaga de almmuha NVE makkár prošeavttat sidjiide lea almmuhuvvon, go dát lea oassi plánas čuovvulit ráđđehusa áigumuš Finnmárkkus nannet elfápmo- ja industriijaovdánahttima.

    Ovdal cuoŋománu 22. beaivve galge vejolaš huksejeaddjit dieđihan sin prošeavttaid. Nu leat 21 ođđa dieđáhusa bieggafápmohuksemiid birra boahtá, okta diehtu čáhcefámu viiddideames Álttás ja dasa lassin njeallja bieggafápmoášši maid jo leat gieđahallamin. Nu leat oktiibuot 26 ášši maid NVE galgga geahččat.

    Oktiibuot de lea dáid prošeavttain dárbu olu elrávdnjái, árvvoštallet 10.800 megawatt dahje 10,8 TW geavahit dáid prošeavttain

    – Jos galgga veaháš čilget man olu dát lea de sáhttá álkit čilget ahte olles Finnmárkkus lea dál bidjon elrávdnji 244 megawatt ovddas, čilge NVE koordináhtor Anette Sandvand-Dahlene.

    Badjeealáhusas ballet olu barggu šaddat visot dáid ođđa bieggafápmoohcamiin. Badjealmmái Magne Ballovara lohká muhtin orohagain šaddat olu bargu go leat olu ohcamat seamma guovlluide.

    Vindkraftanlegg ved Kjøllefjord i Lebesby kommune
    Foto: Allan Klo / NRK
  • Kartverket snur – Oslove godkjent som Oslos samiske navn

    Etter et par måneder med forvirring om hvorvidt hovedstadens samiske navn var lovlig eller ikke, har Kartverket kommet til at Oslove godkjennes for offentlig bruk.

    – Det var en misforståelse fra vår side, og det beklager vi, sier Kartverkets seksjonssjef for stedsnavn, Helge Dønvold.

    Like før jul vedtok bystyret at det samiske stedsnavnet på Oslo skal være Oslove.

    I januar fikk kommunen seg en overraskelse når Kartverket ga beskjed om at navnet ikke var godkjent for offentlig bruk. Etter samtaler med samisk stedsnavntjeneste, kom de til at kommunen har fulgt regelverket.

    Oslo vil nå vise fram byens samiske navn.

    – Jeg er veldig glad for at vi fikk det til, og at vi fikk formelt godkjent samisk navn på Oslo. Oslo er hovedstad for alle, også for samer som bor her og ellers i Norge, sier byrådsleder Eirik Lae Solberg.

    På kommunens nettsider vil byens logo vises med det samiske navnet. I tillegg til skilting, vurderes det fortløpende hvordan navnet ellers skal synliggjøres.

    Oslove er det sørsamiske ordet for Oslo. Ordet uttales på samme måte som det skrives, med ordlyd som «juletre».

    At Oslo skal få et samisk navn er en sak som har blitt jobbet med i mange år.

    Samisk navn på Oslo. Skiltet er på Samisk hus i Oslo.
    Foto: Terje Haugnes / NRK