NRK.no - Fylkesleksikon

Ferdsla på fjorden i Sogndal

Lunden første stoppestad

heilt frå 1840-talet var Lunden ved utløpet til Sogndalsfjorden stoppestad for dei første dampskipa som tok til å trafikkere postruta Bergen-Lærdalsøyri. Både Fardal og Slinde vart sløyfa av Fylkesbaatane, men etter ein aksjon kom Slinde på rutekartet att.

Publisert 10.03.2003 15:36. Oppdatert 12.06.2003 21:09.

Sogndalsfjøra stoppestad

Sogndalsfjøra vart stoppestad for Fylkesbaatane frå ruteselskapet vart skipa i 1858. Sogndal vart endestoppestad for ekspressbåten Sogn-Bergen frå 1996.

Billett for å sjå på "dampen" i Sogndal

Dampskipsekspeditøren i Sogndal bygde ei låst grind i bakken som gjekk ned til kaia, og folk som ville sjå på "dampen" måtte løyse billett!

Kamp om rutene i Amlabukta

Amla fekk rutestopp av Fylkesbaatane i 1862. I 1897 søkte godseigar Knagenhjelm og andre oppsitjarar på vestsida av bukta om at rutestoppen vart flytta frå Amla og over til dei på vestsida. Men direksjonen i Fylkesbaatane avslo. Først i 1915 fekk Knagenhjelm oppfylt ynskjet om rutestopp.

Båtrutene i Fjærland

Fjærland fekk sporadiske anløp av Fylkesbaatane alt i 1861, men fast rutebåt ein gong i månaden frå 1862.

Fardal

fekk rutestopp av Fylkesbaatane i 1877. Frå 1924 til 1927 sløyfa Fylkesbaatane Fardal som stoppestad fordi dei fekk sterk konkurranse av private rutebåtar som trafikkerte bygda. Sjå meir om dette under Slinde kai: Lunden første stoppestad.

Jordal

på vestsida av Fjærlandsfjorden var i gamal tid eit senter for grendene langs fjorden, og fekk rutestopp av Fylkesbaatane frå 1884.

Kaupanger som viktig ferjestad

Kaupanger vart tidleg ein av dei viktigaste ferjestadane i Sogn og Fjordane.

Betre ferjesamband mot Lærdal og Gudvangen

I 1939 vart det sett opp ei ny ferje mellom Kaupanger og Lærdal, samstundes som det vart starta ferjerute Lærdal-Gudvangen. Etter at tunnelsystema opna, vert Kaupanger berre nytta som ferjeplass i sommarhalvåret, då Fylkesbaatane set opp ei turistrute Lærdal–Kaupanger–Gudvangen.

Ferjesamband mot Årdal

Mellom Kaupanger og Årdal vart det sett opp bilferje frå 1957.

Ekspressbåten på Sogn

starta rutene i 1971. Den hadde Årdalstangen som endestopp, og gjekk opp under Kaupanger fram til 1996. Då gjorde dei nye veg- og ferjesambanda over Manheller-Fodnes at Sogneruta vart avkorta, slik at Sogndal sidan har vore endestopp.

Ferjesamband frå Fjærland

Fjærland fekk ferjesamband med dåverande kommunesenter Balestrand i 1974. Etter hard kappestrid med dei som arbeidde for at tverrsambandet i Sogn og Fjordane skulle gå via Høyanger, vart Fjærlandstunnelen (6.397 meter) opna i 1994. Samstundes vart det starta riksvegferje mellom Mundal i Fjærland og Hella på austsida av munningen til Fjærlandsfjorden.

Loftenesferja

- sjå: Ferje og bru over Loftesnessundet.

SE OGSÅ

Slaget i Sildagapet i 1810

Den 23. juli 1810 gjekk to engelske krigsskip til åtak på ei lita, norsk flåteavdeling ved øya Silda sør for Stad og tok det norske mannskapet til fange. Dagen før hadde engelskmennene herja i Ervik-bygda på Stad. Kvifor gjekk den mektige engelske marinen til åtak på skrøpelege, norske kanonjollar i Ytre Nordfjord?

Då fiskedampskipa stakk til havs

Då den første dampdrivne fiskebåten, ”Activ”, gjekk ut frå Ålesund i 1885, innvarsla det ein ny epoke for norske fiskeri: Havfisket. Dei store skipa gjorde det mogeleg å utnytte fiskeressurane langt til havs. Kring 1910 hadde Sogn og Fjordane 20 slike store fiskedampskip. Fleire av dei vart brukte i aktivt fiske heilt fram på 1960-talet.

Få nazistar i Sogn og Fjordane

Ingen fylke i landet hadde så få medlemmer av Quislings Nasjonal Samling som Sogn og Fjordane. Berre 396 fjordingar og sogningar var medlemmer i NS under 2. verdskrig, og mange av desse var innflyttarar og unge jenter som hadde kontakt med tyskarane. Fleire kystkommunar var så godt som frie for NS-folk.