Ferdsla på fjorden i Leikanger

Skysstasjon på Hanehaug/Leikanger

På Hanehaug i Leikanger var det skysstasjon, truleg frå skyssplikta vart innført i 1648. Dei som var skysskaffarar budde der kaia og hotellet på Hanehaug ligg i dag. Her var det også gjestgiveri - sjå: Hanehaug.
Skysskaffarane hadde plikt til å skaffe rorskarar til transport av embetsmenn og geistlege. Skyssplikta var gratisteneste og svært mislikt mellom folk. Dei næraste skysstasjonane på ruta inn Sognefjorden var Flesje vest for Balestrand og Frønningen ved innløpet til Aurlandsfjorden.

Krøterdrifter på fjordaferd

Fram til 1. verdskrig vart store krøterdrifter, som kom nordafrå over Gaularfjellet eller frå Vadheim, frakta med båt innover Sognefjorden til Flåm, Aurland og Lærdal. Før motoren kom, gjekk denne transporten føre seg med jekter eller store robåtar.
Møtte dei motvind og ferda inn fjorden vart dryg, sette driftekarane beista i land m.a. på Njøsaholten eller i Borlaugskroken (sjå: "Gamle ferdsle- og driftevegar i Vik" og "Båtfrakt av feet") slik at dei fekk beite.

Hermansverk

vart stoppestad for Fylkesbaatane frå starten av selskapet i 1858. Heilt fram på 1970-talet var Hermansverk den viktigaste stoppestaden i kommunen.
I 1963 vart det vedteke å byggje ny kai på Hermansverk, men kaia vart likevel ikkje bygt. I staden vart det bygt nytt, stort kaianlegg på Hanehaug/Leikanger i 1974, og kaia på Hermansverk lagt ned. Sjå meir om kaitomta på Hanehaug i Jordal Eftf. og Sognefjord Sardine Co. A/S.
Kaia på Hermansverk vart totalskadd ved ein brann i 1979. Også pakkhuset og butikken på kaia rauk med (sjå meir om dette under: H.M. Knutsens Preserving).

Eitorn

vart stoppestad for Fylkesbaatane frå 1897, men berre på særskild melding. I 1919 fekk bygda fast stopp av rutebåten.

Bilførande båtruter og gjennomgangsferjer

Ei bilførande båtrute Vadheim-Lærdal vart sett i gang i 1934. Fylkesbaatane sin "Stavenes" gjekk i den daglege ruta, som også gjekk opp under Hermansverk. Lengre inne i fjorden korresponderte ruta med båt frå Gudvangen, og bilar vart overførde frå skip til skip i rom sjø.
Frå 1945 vart det sett inn eiga bilførande båtrute mellom Høyanger/Nordeide og Leikanger.
Då ferjeleiet på Hella vart opna i 1956, vart ruta korta ned til Nordeide-Hella. Denne ferga vart igjen nedkorta til Nordeide-Kongsnes i 1971 (sjå "Sognefjordslina og vekstsenteret Førde" og "Ferdsla på fjorden i Balestrand") då vegen vestover frå Balestrand til Kongsnes var ferdig.

Sjåfør Arne Skartun ryggar ombord i "Fjalir" på Grinde sommaren 1956. Bussen frakta eit fylgje som skulle i bryllaup i Nordfjord. Biletet er utlånt av Oddlaug Molland.

Leikanger

har vore stoppestad for ekspressbåten mellom Sogn og Bergen heilt frå ruta starta i 1971.

Store folkemengder på kaien då Kong Olav V kom til land under jubiléet for Fylkesbaatane i 1958. (Foto: Norsk Film/NRK)