|
|
|
|
|
|
|
|
|
Leksikonredaktør:
Nettansvarleg:
Distriktsredaktør:
Copyright:
NRK Sogn og Fjordane
|
|
| |
Kommunehistorikken i Gulen: Brekke eigen kommune att i 1904 | | Utsyn over Brekkebygda frå Toregjerdhaugen i 1910. På denne tida hadde Brekke på ny blitt eigen kommune. (Foto © Fylkesarkivet) |
I 1888 vedtok kommunestyret med 18 mot 5 røyster å dele kommunen i to etter fjorden, men fylkestinget avslo søknaden.
Publisert 16.10.2002 14:35. Oppdatert 14.11.2002 21:08.Men kravet om deling kom opp att i 1903. Med tilråding frå fylkestinget vedtok regjeringa den 1. oktober 1904 å dele Lavik kommune, slik at mesteparten av sørsida vart eigen kommune med Brekke som namn.
Men deling skjedde ikkje heilt "etter fjorden": Dei austlegaste bygdene på "Lavik sørside" - dvs. bygdene frå Indre Oppedal, rundt Ikjefjorden og til Åkre vart hengande med i Lavik kommune heilt fram til 1964, då dei saman med Lavik gjekk inn i storkommunen Høyanger.
Då sparebanken bygde eige hus i Brekke i 1914, flytta kommuneadministrasjonen inn der saman med distriktslegen og folkeboksamlinga. Brekke var administrasjonsstad for Brekke kommune heilt fram til den store kommunereguleringa i 1964. Men heilt frå delinga i 1904 og fram til kommunereguleringa i 1964, måtte Lavik og Brekke delast om mange offentlege tenester. Dette galdt m.a. lensmann, lege og prest.
Gulen kommune på eiga halvøyVed kommunereguleringa i 1964 vart Brekke og Gulen kommunar slegne saman til Gulen kommune, som no grovt sett dekkjer bygdelaga på halvøya som dannar seg mellom Fensfjorden og Sognefjorden og øyane utanfor halvøya. Men bygdene aust for Indre Oppdal gjekk altså til Høyanger kommune, og øya Losna på nordsida av Sognefjorden gjekk over frå Gulen til Solund kommune.
SE OGSÅ
|
|
|
Finn fram i Fylkesleksikonet!
|
|
| |
|
|
SOGN OG FJORDANE FYLKE, TEMASIDER
|
|
|
|
Den første kongen i Noreg, Harald Hårfagre, var sogning. Han vaks opp på Husabø på Leikanger, der mora kom frå.
Les meir om kong Harald Hårfagre og landsamlinga og om slekta hans i Sogn.
| | |
|
Den 23. juli 1810 gjekk to engelske krigsskip til åtak på ei lita, norsk flåteavdeling ved øya Silda sør for Stad og tok det norske mannskapet til fange. Dagen før hadde engelskmennene herja i Ervik-bygda på Stad. Kvifor gjekk den mektige engelske marinen til åtak på skrøpelege, norske kanonjollar i Ytre Nordfjord?
| | |
|
Då den første dampdrivne fiskebåten, ”Activ”, gjekk ut frå Ålesund i 1885, innvarsla det ein ny epoke for norske fiskeri: Havfisket. Dei store skipa gjorde det mogeleg å utnytte fiskeressurane langt til havs. Kring 1910 hadde Sogn og Fjordane 20 slike store fiskedampskip. Fleire av dei vart brukte i aktivt fiske heilt fram på 1960-talet.
| | |
|
Frå 1920-talet og fram til like etter krigen fekk Sogn og Fjordane i alt 623 nye gardsbruk. Selskapet Ny Jord spela ein aktiv rolle i nydyrkingsarbeidet i mellomkrigskrigtida, og særleg merka Jølster seg ut som den store nydyrkingskommunen med 57 nye bruk.
| |
|
I mellomalderen låg det ei kyrkje på Utvær. Utvær ligg åtte km vestanfor dei andre øyane i Solund, og er det vestlegaste punktet i Noreg som har vore busett. Kvifor vart det bygd eit gudshus bokstaveleg tala midt ute i havet?
| |
|
Sjalusi er diverre eit klassisk drapsmotiv. Slik var det også for tenestejenta Sigrid i Vetlefjorden ein gong på 1600-talet då ho la sin elsk på husbonden på garden. Men for å kapre han måtte ho få kona av vegen, og til det trengde ho hjelp.
| |
|
Ingen fylke i landet hadde så få medlemmer av Quislings Nasjonal Samling som Sogn og Fjordane. Berre 396 fjordingar og sogningar var medlemmer i NS under 2. verdskrig, og mange av desse var innflyttarar og unge jenter som hadde kontakt med tyskarane. Fleire kystkommunar var så godt som frie for NS-folk.
| | |
|
I 1763 vart Joachim de Knagenhjelm utnemnd til den første amtmannen i Sogn og Fjordane. Det første han gjorde, var å flytte heim til mor på Kaupanger hovedgård. Men berre åtte år seinare vart Knagenhjelm nærmast tvangsflytta til Nord-Noreg. Kvifor?
| |
|
|
|
|
|
|
Tips andre om denne saken
Utskriftsvennlig versjon
