Nasjonalklenodiet Borgund stavkyrkje

Borgund stavkyrkje med sine drakehovud, tårn og svalgangar vart nytta som førebilete då fleire norske stavkyrkjer vart restaurerte på slutten av 1800-talet. Dette gjeld m.a. Hopperstad stavkyrkje i Vik, kjøpt og sett i stand av Peter Andreas Blix.

I kyrkja er 30 ulike runeskrifter rissa inn i i veggane. Stavkyrkja har altertavle frå ca. 1610, altarbord frå mellomalderen med rom for relikviar, preikestol frå 1550, døypefont i kleberstein frå mellomalderen. Klokkestøpulen ved kyrkja er frå 1250.

Frå kyrkja er det teke vare på drakehovud frå taket og utdatert dåpsfat på De Heibergske Samlinger, lysekrone, figurfragment og nøkkel frå mellomalderen på Bergen Museum. I Oldsaksamlinga i Oslo og ved Bergen Museum er det teke vare på tre relikvieskrin frå mellomalderen forma som kyrkjer.

Borgund stavkyrkje er eigd av Fortidsminneforeningen, og vert stort sett berre nytta som museum. Fortidsminneforeningen, Lærdal kommune og biskopen i Bjørgvin samarbeider om å reise eit besøkssenter ved stavkyrkja slik at slitasjen på den gamle bygningen skal verte mindre.

Borgund church 1854 av James Randell. (© Blomqvist Kunsthandel)

Stavkyrkjekopi i USA

I 1969 vart ein nøyaktig kopi av Borgund stavkyrkje reist i Black Hills ved Rapid City i
Sør-Dakota, USA. Kyrkjekopien vart finansiert av Arndt E. Dahl, som ville heidre sine norske foreldre på denne måten.

Nytt stavkyrkjesenter

Stor turisttrafikk har ført til slitasje på den gamle trebygningen, og i lang tid har det vorte arbeidd for å få bygd eit senter som kan dempe trafikken i sjølve kyrkja. Sommaren 2005 vert det opna eit nytt stavkyrkjesenter nokre hundre meter frå Borgund stavkyrkje. Bygget er på 500 kvadratmeter og kostar kring 14 millionar kroner.