Sommarjobben førte til sommarhit

Lothe er ein av dei som godt hugsar sin første sommarjobb. Låtskrivaren og artisten er kjend frå mellom anna gruppa Fabel. For han blei det tida i jordbæråkeren - men kanskje mest i ettertid.

– Min første sommarjobb var jordbærplukking då eg var 14-15 år. Det blei ein vond rygg, men flittige hender. Eg blei ikkje rik, og eg trur eg kjapt brukte pengane opp på LP-plater.

Skreiv sommarhit

Han saknar ikkje jobben, men seier det var mange flotte sommarminne med mange søte jenter. Og jordbæråkeren har seinare dukka opp i ein song.

– Eg skreiv ein song seinare som heitte «Jordbær og grasbrann». Så eg har faktisk tent pengar på den sommarjobben i etterkant også.

Må betale ut pengar

Mange ungdommar brukar ferien til å tene seg nokre ekstra kroner på ein sommarjobb. Men det er ikkje alle arbeidsgjevarar som er like raske med å skrive kontraktar eller gje rett betaling. LO sin sommarpatrulje besøkjer arbedsplassar gjennom sommaren for å sjekke at ungdom vert rett og riktig behandla i jobben.

– Det vanlegaste er at ungdommane ikkje får arbeidskontrakt, eller at den er mangelfull. Men eg vil presisere at det er få feil og manglar i Sogn og Fjordane. Det meste er lett å ordne opp i, seier ungdomssekretær Michelle Walmann.

– Korleis er det med løna?

– Det som overraskar mange, er at det ikkje er minsteløn i Norge. Det står berre i lovverket at løna skal utbetalast i norske kroner. Du kan ikkje bli betalt med pizza, kinobillettar eller klede, til dømes. Skal ein sikre seg ei tariffløn, må ein vere organisert, fortel Walmann.

Fylkesmannen starta i oppvasken

Nokon har aldri sommarferie før dei er godt vaksne. For skal det bli noko liv utover hausten og vinteren, må det pengar inn, og då hjelper det ikkje å leike seg gjennom sommarferien.

Ei av dei som starta tidleg er fylkesmann Anne Karin Hamre frå Leikanger. Ho er oppvaksen på gard og jobba mykje der då ho var ung.

– Den første jobben utanfor garden var då eg var 12 år gammal, på Leikanger fjordhotell. Eg stod i oppvasken og fekk inn koppar og kar, bestikk og glas.

– Blei du rik på denne jobben?

– Nei, det gjorde eg ikkje. Men eg gjekk jo gradene frå oppvask, til servering til resepsjonen. Det var den gjevaste jobben, ler ho.

Ga fort opp

Også artisten Iselin Solheim frå Naustdal hadde sin aller første jobb då ho var ganske ung. Det var mellom bringebærbuskar.

– Eg skulle eigentleg plukke i fleire veker, men det blei berre ei eller to. Eg trudde eg skulle halde ut lenger enn eg gjorde. Dette var då eg var 13 år, og eg plukka saman med ei venninne, fortel ho.

Du skal ha kontrakt, lønnsslipp og attest

Michelle Walmann i LO har gode tips til dei som skal jobbe i sommar.

– Få på plass arbeidskontrakt fortast mogleg. Der skal det stå kor mykje du skal jobbe, kor lenge du skal jobbe, om pausen er betalt eller ikkje.

Ho seier også at alle har krav på lønsslipp. Der skal det også stå kor mykje skatt som er trekt.

– Du må også få sluttattest når du er ferdig. Den skal vere positiv eller nøytral, ikkje negativ, seier ho.

Kva var din første sommarjobb? Del gjerne opplevingan dine i kommentarfeltet under.