Mali har fostra ei rekkje svært anerkjente og profilerte musikarar opp gjennom åra, og under vekas er dei maliske artistane Fatoumata Diawara og Boubacar Traoré mellom dei største trekkplastra.
– Musikken er veldig viktig for oss i Mali, sa Fatoumata Diawara til NRK før onsdagens konsert på Parkteatret.
– Vi syng om samfunnet og livet rundt oss, vi utdannar kvarandre, driv politikk og fortel om samfunnets utvikling. Musikken er Malis stemme. No som denne stemma er trua på grunn av situasjonen i nord, er vi alle redde.
Forbaud all kringkasting av musikk
I januar i år braut det ut opprør mellom tuaregane i Nord-Mali mot styresmaktene i hovudstaden Bamako i sør.
I mars gjorde ei gruppe militære statskupp i misnøye over handteringa av konflikten, men i kjølvatnet av kuppet tok islamistar i samarbeid med tuaregane kontroll i nord og under namnet Azawad.
Nokre av dei islamistiske gruppene har sett i verk sharialovgjeving i Nord-Mali, og i august forbaud dei all kringkasting av musikk. No er det stille – nesten alle musikarane i regionen har flykta, saman med 500.000 av sine landsmenn og -kvinner.
Les:
Les:
Les alt om situasjonen i Mali
– Mi plikt å fortelje om landet mitt
Fatoumata Diawara.
Foto: Paul Bergen / AFPFatoumata Diawara bur i Frankrike, men var nyleg i heimlandet og vil gjerne snart tilbake. Ho er opprørt over situasjonen, og det er ikkje musikken ho tenkjer mest på:
– Det eg er mest oppteken av er at vi må ha fred – så alle kan reise tilbake til heimane sine, så borna kan kome tilbake til skulen og livet kan fortsette, seier ho.
– Når kvardagen blir betre – når vi får mat og vatn – då kan vi spele og synge, men i dag er det vanskeleg. Folk har ikkje nokon heim lenger, alle har reist og Nord-Mali er aude.
Diawara er usikker på om ho gjer nok for å hjelpe:
– Som afrikansk kvinne og musikar er det mi plikt å fortelje om landet mitt. Eg fortel om kvinnene sin situasjon og borna som lid på kvar einaste konsert, men er det nok? Eg trur det, men er ikkje sikker.
– Musikken hjelpte meg å ta dei rette vala
Diawara er fødd i Elfenbeinskysten, vaks opp i Mali og flytta til Frankrike som 19-åring – for å verte skodespelar. Musikken har spelt ei viktig rolle heile vegen:
– Då eg vaks opp, var det musikken som var mi glede, og som hjelpte meg å ta dei rette vala, fortel ho.
Ho understrekar den unike posisjonen musikken har i det maliske samfunnet:
– Musikken er alltid der, den er vår første, viktigaste religion. Med musikken kjem vi i ei transe. Vi får kontakt med det åndelege. Vi kjem i kontakt med den gamle religionen – den åndelege fellesbasen i den maliske sjel. Vi må kjempe for at den skal halde fram å eksistere. Vi kan ikkje leve utan musikk i Mali!
– Eg er forelska i mitt Afrika
Diawara er kjend for ein mild og følsam stil i musikken sin. Ho har ikkje endra uttrykket sitt etter årets dramatiske hendingar:
– Nei, det har ikkje endra seg, det er ein del av meg. Eg har et ømt forhold til Afrika – eg er forelska i mitt Afrika og eg trur på Afrika.
Ho kan vere svært direkte og kritisk i sine tekstar, men vil samstundes halde fast på eit positivt forteikn i musikken:
– Eg ønskjer å vise noko positivt med musikken min – gleda, lukka, det heilande. Det er målet mitt. Sjølv om eg fortel om vanskelege ting i landet mitt, som vanskelege kår for kvinner og barn, må gleda og godt humør komme først. Eg håper å kunne gi ein god følelse til folk. Gjennom musikken kan ein snakke om mykje, men gleda må kome først.
