Hopp til innhold

Ettjin giehtadallamij ållim

Divtasvuona åvddånammadus ittjij gerga ådå arealplánav giehtadallat gå dav åvdep vahko Åvddånammadusá tjåhkanimen gehtjadin.

Illustrasjon oppdrettsanlegg

Gåvåstahka ietjá guollebiebmadimmierdes.

Foto: Villa

Dav jus ga ássjelistan lij dåssju dat ájnna ássje dan biejve.

Dav subtsas suohkanoajvve Tor Asgeir Johansen. Sij dárbahi ájn nuppev tjåhkanimev åvdås li ássjijn Åvddånammadusá bieles gærggam, ja máhtti dav suohkanstivrraj åvdedit, tjielggi sån.

– Ejma ålli ássjev giehtadallat dán bále. Mij manájma tjadá gájkka tsuojggidusájt ma li boahtám ja dat váldij ájgev. Mij ham dáv vierttip snivvaláhkáj gehtjadit vaj sjaddá buorre boados suohkanstivrraj gå galggi mierredit, dættot Johansen.

Tysfjord-ordfører Tor Asgeir Johansen

Divtasvuona suohkanoajvve Tor Asgeir Johansen.

Foto: Sander Andersen/NRK

Jurram måttijt jagijt

Barggo Divtasvuona ådå suohkanplánajn la jurram juo badjel niellja jage.

2010 mierredij Divtasvuona suohkan álgadit bargov ådåstuhtátjit suohkanplánav sihke sebrudakoasev ja arealplánav. Ådå sebrudakoasev mierredij suohkanstivrra juo tjavtjan 2012, valla ådå arealplánajn ij la mannam sæmmi álkket.

Oajvvadus ådå arealpládnaj suohkan rájáj guláskuddamij dijmmá dálve. Valla guláskuddamin båhtin nav edna vuosteldime almulasj ásadusájs ja garra vuosstálasstema álmmugis jut suohkan vierttij rievddadit muhtem åsijt ja ådå tjåhkanimijt almulasj ásadusáj tjadádit.

Boados dát bargos sjattaj jut suohkan vas nuppádis biejaj pládnaoajvvadusáv guláskuddamij.

Dán nubbe guláskuddamij li aj boahtám ållo vuosstálasstema álmmugis ja muhtem vuosteldime almulasj ásadusájs. Gå guláskuddamájgge någåj lidjin boahtám 45 tsuojggidusá ja moalgedime pládnaj. Ja dálla maŋŋel dán nuppát guláskuddama le de Divtasvuona åvddånammadus tjåhkkåham guhtta tijma ja gæhttjalam mannat tjadá gájkka tsuojggimusá ma pládnabargguj li boahtám.

– Boahtte bále la ájggomus ållit ássjijn Åvddånammadusá bieles vaj bessap arealplánav suohkanstivra åvddåj biedjat, subtsas Johansen.

Guollebiebmadimæládus hásstal

Tor Asgeir Johansen ij tjiegada gå jur guollebiebmadimæládus le dat stuorámus hásstalus dán bargon.

Tysfjord kommunes forslag til nytt arealkart

Divtasvuona suohkana oajvvadus ådå arealkárttaj. Gatjálvis le gånnå vuonan galggá sadje guollebiebmadimæládussaj ja gånnå ij galga æládus liehket.

Foto: Harrieth Aira / NRK

Gatjálvis le jus guollebiebmadimæládus galggá stuorrut ja jus æládussaj galggi vatteduvvat ådå saje gåsi mierdijt biedjat. Arealplánan ham mierkkiduvvi gåsi ja gåggu guollebiebmadimareála vuonan galggi ja makkir guovlo vuonan gånnå ij galga guollebiebmadibme.

Sij gudi plánajn li barggam li oajvvadam Divtasvuona sisŋemus vuonajn ij galga guollebiebmadibme ietján gå dat mij juo la ásaduvvam Oarjjevuonan, ja ådå saje guollebiebmadibmáj galggi Divtasvuona davemus vuodnaguovlojda biejaduvvat.

Suohkanoajvve Tor Asgeir Johansen javllá dát la båktåm edna dágástallamijt ja vuosstálasstemij viesádijs.

– Gåktu merraareálajt adnet buktá dágástallamijt. Galggap vaddet ienep sajev guollebiebmadimæládussaj vaj ep gus la dat mij stuorámus dágástallamijt buktá. Oajvvadusán li vuoroduvvam muhtem ådå gallegasj sajijt guollebiebmadimæládussaj, tjielggi Johansen.

Sån dættot guollebiebmadimæládus le Divtasvuodnaj boahtám ja æládussaj vierttiji saje vuoroduvvat.

– Merraæládus ja merrabiebbmobuvtadibme le ájnas æládus ja dat la ájnas midjij dáppe. Æládus stuorru ja sjaddá åvddånahttet. Så mån vuordáv æládus aj åvddånahttá vaj buorre ja guoddelis láhkáj buvtat ja sjaddá miellagiddis tjuvvot mij dáhpáduvvá dagu divtugis mierdij vaj sij e nuorráj luojte gájkka. Ja mån luohtedav æládussaj. Viddnudagá dåjmadi jiermmásláhkáj ja sjaddi vuojnnet aj dát æládus viertti rievddat dagu ietjá industrija sebrudagán, ja maŋenagi sjattasj boados buorre, jáhkká Johansen.

Divtasvuona åvddånammadus ij la ájn gærggam subtsastittjat álmmugij ma littji politihkkárij tjoavddusa dájda hásstalusájda. Dasi dárbahi ájn avtav biejve aktan ságastit.

– Iv de jahke mij háhppidip ássjev suohkanstivra åvddåj åvdedit boahtte suohkanstivrraj mij la dán máno, valla dán tjavtjabielen galggá gájkka gárves, jáhttá Johansen.

Korte nyheter

  • Stor utstilling med urfolkskunstnere: «Urfolkshistorier» i Bergen

    På fredag åpner vi den gigantiske utstillingen «Urfolkshistorier» på Kode i Bergen.

    Det er trolig første gang i Europa at et museum presenterer en så stor kunstutstilling med og av urfolk.

    Kuratorene representerer urfolk i Mexico, Brazil, New Zealand, Sápmi/Norden, Australia, Peru og Canada.

    Utstillingen teller til sammen 300 verk, 170 kunstnere og dekker sju regioner i verden.

    Utstillingen åpner fredag 26. april.

    Utstillingen er svært politisk, og har en egen avdeling om urfolksaktivisme.

    – Disse kunstnernes arbeid reflekterer deres liv - og selv om det er fra ulike kanter av verden går noen tema som en rød tråd: miljøødeleggelse, overgrep, frihetskamp og kulturundertrykkelse – men også en enorm overflod og livsglede.

    – Flere av kunstverkene representerer en viktig motstemme mot et økende overforbruk og naturødeleggelse, sier kurator Irene Snarby.

    De samiske kunstnerne er blant annet Britta Marakatt-Labba, Joar Nango, Ingunn Utsi og Máret Ánne Sara.

    Alexander Luna, Maxima Acuña in Tragadero Grande in front of the Laguna Azul, 2012 (detalj).
    Foto: Pressebilde
  • Møtes til protest mot president Lula

    Tusenvis av urfolk samlet seg mandag i Brasils hovedstad Brasilia til starten av den 20. «Free Land Camp».

    Den ukelange årlige leiren for urfolk i Brasil vil i år fokusere på å protestere mot president Luiz Inácio Lula da Silvas uoppfylte løfter om å opprette reservater og utvise ulovlige gruvearbeidere og landtyver fra deres territorier.

    I forrige uke opprettet Lula to nye reservater i stedet for de seks hans regjering hadde lovet i år.

    Under kunngjøringen erkjente han at «noen av vennene våre» ville bli frustrerte.

    Urfolksprotest i Brasilia
    Foto: Dan Robert Larsen / NRK
  • Sámi festiválat Norggá buoremusaid gaskkas

    «Norske Kulturarrangører» organisašuvdna lea dál almmuhan evttohasaid oažžut lágideaddji bálkkašumiid jagi 2023 ovddas.

    Márkomeannu, Riddu Riđđu ja Sámi Beassášmárkanat leat evttohuvvon iešguđet surggiin.

    Sámi Beassášmárkanat gilvvohallet nammaduvvot «Dán jagáš festiválan».

    Festiválat Márkomeannu ja Riddu Riđđu lágideigga oktasaš doarjjakonseartta Fovse- sápmelaččaide ja -ákšunlisttaide Riikalávddis Oslos. Dainna konsearttain sáhttiba festiválat nammaduvvot Dán jagáš inspirašuvdnan.

    Márkomeannu lea maiddái finalistta Dán jagáš čalbmerávkaleapmi.

    Lubna Jaffrey åpnet Riddu Riđđu.
    Foto: Inga Maret Solberg Åhren / NRK